ค่าฝุ่น PM 2.5 ที่มีค่าสูง จะเริ่มส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ส่งผลให้ประชาชนทั่วไปอาจได้รับผลกระทบทางด้านสุขภาพในระยะยาว สำหรับผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยง กลุ่มเปราะบาง เด็ก ผู้ที่มีโรคประจำตัว อาจกระตุ้นให้โรคเกิดความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น ควรดูแลสุขภาพ หลีกเลี่ยงที่โล่งแจ้ง และหากมีอาการผิดปกติต่าง ๆ ขึ้นควรรีบปรึกษาแพทย์ หรือเข้ารับการตรวจที่สถานพยาบาลใกล้บ้าน
เมื่อวันที่ 17 มีนาคม 2568 นายแพทย์วรัญญู จำนงประสาทพร นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่ กล่าวถึง สถานการณ์ฝุ่น PM 2.5 ในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ ตั้งแต่วันที่ 15 มีนาคม 2568 เป็นต้นมา หลายแห่งมีคุณภาพอากาศที่ "เริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพ" โดยมีผลกระทบทั้งระยะสั้นและระยะยาว ระยะสั้น อาจมีอาการไอ จาม ระคายเคืองผิวหนัง ผื่นคัน ระคายเคืองตา แสบตา ตาแดง ทางเดินหายใจแห้ง ทำให้อาจมีเลือดกำเาไหลได้ ระยะยาว อาจส่งผลให้ระบบหัวใจและหลอดเลือด เช่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจวาย ภาวะหลอดเลือดสมองตีบ ความดันโลหิตสูง และทางระบบทางเดินหายใจ เช่น โรคหอบหืด โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง มะเร็งปอด โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยงที่ต้องดูแลเป็นพิเศษ หญิงตั้งครรภ์ โดยเฉพาะในช่วง 6 เดือนแรกของการตั้งครรภ์ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อทารกในครรภ์และทำให้เกิดการคลอดก่อนกำหนด เด็กเล็ก (0-5 ปี) เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันและป้องกันร่างกายยังพัฒนาไม่เต็มที่ ผู้สูงอายุ ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหอบหืด โรคหัวใจ และผู้ทำงานกลางแจ้ง เช่น พ่อค้า แม่ค้า ก่อสร้าง เกษตรกร
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่ ได้ดำเนินด้านสาธารณสุขเชิงรุกเพื่อดูแลสุขภาพประชาชนในช่วงสถานการณ์ฝุ่น PM 2.5 ได้แก่
1. ประชาสัมพันธ์และให้ความรู้: อสม. และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขได้ออกประชาสัมพันธ์เชิงรุก โดยใช้การ "เคาะประตูบ้าน" ให้ความรู้เกี่ยวกับการปฏิบัติตัวในช่วงสถานการณ์ฝุ่น PM2.5 และแนะนำวิธีการลดผลกระทบจากฝุ่น รวมถึงการไม่สร้างแหล่งกำเนิดฝุ่น
2. การแจกหน้ากาก: แจกหน้ากากป้องกันฝุ่นให้กับผู้ที่มีอาการป่วยและผู้ที่ติดเตียง
3. การเปิดบริการทางการแพทย์: โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) และโรงพยาบาลในพื้นที่ได้เปิด ห้องลดฝุ่น เพื่อให้บริการประชาชนที่อาจได้รับผลกระทบจากฝุ่น PM2.5
4. คลินิกมลพิษ: เปิดบริการคลินิกมลพิษรองรับประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากฝุ่น
การดำเนินการในจังหวัดเชียงใหม่ ทำให้ 68,892 หลังคาเรือน ใน 25 อำเภอ ได้รับความรู้และคำแนะนำเกี่ยวกับการลดผลกระทบจากฝุ่น PM2.5
ทั้งนี้ นายแพทย์วรัญญู แนะนำการปฏิบัติตัวในช่วงวิกฤตฝุ่น PM2.5 ขอให้ประชาชนในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ตรวจสอบคุณภาพอากาศจากแหล่งข้อมูลทั้งของรัฐและเอกชน
เมื่อค่าฝุ่นสูงกว่า 25.1 µg/m³: ควรใส่หน้ากากอนามัย และลดกิจกรรมกลางแจ้ง
เมื่อค่าฝุ่นสูงกว่า 37.6 µg/m³: ใส่หน้ากาก N95 และหลีกเลี่ยงกิจกรรมกลางแจ้ง
เมื่อค่าฝุ่นสูงกว่า 75.1 µg/m³: ควรอยู่ในบ้านที่มีระบบฟอกอากาศที่ดี และใส่หน้ากาก N95
สำหรับการดูแลสุขภาพ ควรดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อย 8-10 แก้วต่อวันเพื่อช่วยขับฝุ่น PM2.5 ออกจากร่างกาย หากมีอาการแสบตา คัดจมูก ไอ จาม ควรไปพบแพทย์หรือเข้ารับการรักษาที่ รพ.สต. ใกล้บ้าน